بازکاوی مؤلفه‌های ناکامی تجربه ایجاد پیاده‌راه 17 شهریور شهر تهران

بیان مسئله: در کشور ایران با الهام از کشورهای پیشرفته و الگوهای دیرینۀ فضاهای پیادۀ شهری ایران، احداث پیاده‌راه‌ها در کلان‌شهرهای کشور در راستای حرکت از خودرومداری به پیاده‌مداری رواج یافته است. پیاده‌راه‌سازی در شهر تهران بعد از چند تجربه نسبتاً موفق نظیر پیاده‌راه ۱۵ خرداد، پیاده‌راه سپه‌سالار، با احداث پیاده‌راه ۱۷ شهریور دنبال شد. ولی متأسفانه پیاده‌راه ۱۷ شهریور، بنابر شواهد موجود همچون یافته‌های پژوهشگران، انتقادهای مسئولین و نارضایتی‌های مردم محلی، تجربۀ چندان موفقی به‌حساب نمی‌آید.هدف: این پژوهش سعی دارد با نگاهی تحلیلی و عمیق، به تبیین روشمند مؤلفه‌های اصلی بسترساز ناکامی طرح پیاده راه ۱۷ شهریور تهران بپردازد.روش تحقیق: بدین منظور از رویکرد کیفی و تحلیل اسناد، مصاحبه‌های نیمه‌سازمان‌یافته و مشاهدات میدانی استفاده کرده است. به طوری که داده‌های متنی جمع‌آوری‌شده عمدتاً با کمک کدگذاری، شمارش و ایجاد شبکه مضامین و داده‌های مکانی با کمک شمارش، عکس‌برداری و تبدیل به نقشه‌کردن، سازماندهی و مفهوم‌سازی شده که در این مرحله، نگارندگان با دقت در کل یافته‌ها و ارتباط میان مقوله‌های اصلی با یکدیگر، ملاحظۀ مبانی نظری پژوهش و تکیه بر استدلال‌های منطقی و عقلانی، مسائل اصلی بسترساز ناکامی طرح پیاده‌راه را استنباط نمودند.نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که عوامل اصلی ناکامی پروژه شامل سه مسئلۀ اصلی «فقدان نیازسنجی، امکان‌سنجی و بسترسازی مناسب برای طرح»، «در حاشیه قرارگرفتن مردم محلی در فرایند برنامه‌ریزی و اجرا» و «مسائل کلان اقتصادی سیاسی و مدیریتی» است. در این میان، به نظر می‌رسد عامل اصلی‌تر و پایه‌ای‌تر نواقص و مشکلات پروژه، شرایط و اهداف سیاسی، مدیریتی و اقتصادی بوده است. تجربۀ پیاده‌راه ۱۷ شهریور، بیانگر آن است که آثار مثبت بالقوه احداث پیاده‌راه‌ها در ارتقای کیفیت محیط تنها می‌تواند در صورت مکان‌یابی صحیح و شیوه برنامه‌ریزی و مدیریت مردم‌مدار و پایدار تحقق یابد.